Σε αυτό το κεφάλαιο, θα διερευνήσουμε πώς η ενίσχυση των νοητικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της βλάβης από τα τυχερά παιχνίδια. Θα εξετάσουμε τρόπους διαχείρισης του άγχους, ελέγχου των συναισθημάτων, ανάπτυξης ανθεκτικότητας, αντίστασης στην πίεση των συνομηλίκων και βελτίωσης των κοινωνικών δεξιοτήτων – όλα αυτά μπορούν να σας βοηθήσουν να κάνετε πιο υγιείς επιλογές και να αποφύγετε τους κινδύνους των τυχερών παιχνιδιών.
α) Το άγχος και πώς να το αντιμετωπίσετε
Το άγχος μπορεί να μας χτυπήσει όλους – είτε πρόκειται για σχολική πίεση, είτε για θέματα με φίλους, είτε για οικογενειακά προβλήματα. Για κάποιους, ο τζόγος μπορεί να φαντάζει ως ένας τρόπος διαφυγής ή αντιμετώπισης. Υπάρχουν όμως καλύτεροι τρόποι για να αντιμετωπίσετε το άγχος!
Πώς να διαχειριστείτε το άγχος:
- Μάθετε τι σας αγχώνει: Το πρώτο βήμα είναι να καταλάβετε τι προκαλεί το άγχος. Μήπως είναι η μεγάλη εξέταση; Η πίεση από τους φίλους; Το να γράψετε τα πράγματα ή να τα συζητήσετε μπορεί πραγματικά να βοηθήσει.
- Τεχνικές χαλάρωσης: Δοκιμάστε ασκήσεις αναπνοής όπως η αναπνοή «4-7-8». Είναι απλό! Εισπνεύστε για 4 δευτερόλεπτα, κρατήστε την αναπνοή σας για 7 και στη συνέχεια εκπνεύστε αργά για 8 δευτερόλεπτα. Αυτό βοηθά στην ηρεμία του μυαλού και του σώματός σας.
- Δραστηριοποιηθείτε: Η σωματική άσκηση, είτε πρόκειται για τρέξιμο, είτε για γιόγκα, είτε ακόμη και για έναν απλό περίπατο, μπορεί να μειώσει το άγχος απελευθερώνοντας χημικές ουσίες που προκαλούν ευεξία στον εγκέφαλό σας. Γίνετε μέλος μιας αθλητικής ομάδας ή κάντε παρέα με φίλους σε ένα ομαδικό μάθημα γυμναστικής!
- Μιλήστε σε κάποιον που εμπιστεύεστε: Μερικές φορές το να μιλήσετε απλώς σε έναν φίλο, ένα μέλος της οικογένειας ή έναν σύμβουλο μπορεί να κάνει τη διαφορά. Το να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι σας μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το άγχος με υγιή τρόπο.
Παράδειγμα στην πράξη:
Θα μπορούσατε να δημιουργήσετε μια προσωπική «ρουτίνα ανακούφισης από το άγχος». Κάθε Πέμπτη, μετά το σχολείο, αφιερώστε 20 λεπτά είτε για να πάτε μια βόλτα, είτε για να εξασκηθείτε σε βαθιές αναπνοές, είτε απλά για να γράψετε σε ένα ημερολόγιο. Αυτή η ρουτίνα θα μπορούσε να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το άγχος χωρίς να στραφείτε σε ανθυγιεινές συνήθειες όπως ο τζόγος.
β) Κατανόηση των συναισθημάτων
Έχετε νιώσει ποτέ ότι απλά θέλετε να ξεφύγετε από τα συναισθήματά σας; Είτε πρόκειται για άγχος, μοναξιά ή απογοήτευση, μερικές φορές μπορεί να νιώθουμε πιο εύκολα να αποσπάσουμε την προσοχή μας. Ο τζόγος μπορεί να μοιάζει με διέξοδο, αλλά το να μάθουμε πώς να κατανοούμε και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας είναι το κλειδί για να διατηρήσουμε τον έλεγχο.
Τι είναι τα βασικά και τα σύνθετα συναισθήματα;
- Βασικά συναισθήματα: Αυτά είναι συναισθήματα όπως η ευτυχία, η θλίψη, ο θυμός ή ο φόβος. Είναι ένα φυσικό μέρος της ζωής, αλλά αν δεν τα διαχειριζόμαστε καλά, μπορεί να μας οδηγήσουν σε παρορμητικές αποφάσεις, όπως ο τζόγος.
- Σύνθετα συναισθήματα: Αυτά είναι πιο δύσκολα συναισθήματα, όπως η ντροπή, η ενοχή ή η αμηχανία. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να προέρχονται από προσωπικούς αγώνες και αν δεν τα αντιμετωπίσουμε, μπορεί να στραφούμε σε ανθυγιεινές συνήθειες αντιμετώπισης.
Πώς να αντιμετωπίζετε τα δύσκολα συναισθήματα:
- Ονομάστε τα συναισθήματά σας: Αντί να πείτε «είμαι αναστατωμένος», δοκιμάστε να πείτε: «Αισθάνομαι νευρικός για μια εξέταση». Το να ονομάζετε τα συναισθήματά σας σας βοηθά να τα κατανοήσετε και να νιώθετε ότι έχετε περισσότερο τον έλεγχο
- Αναπροσαρμόστε τις αρνητικές σκέψεις: Αν αισθάνεστε απογοητευμένοι ή κολλημένοι, δοκιμάστε να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε. Αντί να σκέφτεστε: «Δεν θα προχωρήσω ποτέ», δοκιμάστε: «Είναι δύσκολο αυτή τη στιγμή, αλλά μπορώ να κάνω μικρά βήματα για να βελτιωθώ».
- Δημιουργική έκφραση: Δοκιμάστε να ζωγραφίσετε, να γράψετε, να παίξετε μουσική ή να μιλήσετε με κάποιον για να εκφράσετε τα συναισθήματά σας. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να απελευθερώσετε τα συναισθήματά σας χωρίς να στραφείτε στον τζόγο.
Παράδειγμα στην πράξη:
Δημιουργήστε το δικό σας «Ημερολόγιο συναισθημάτων». Κάθε εβδομάδα, αφιερώστε 10 λεπτά για να γράψετε ή να ζωγραφίσετε αυτά που νιώθετε. Με την πάροδο του χρόνου, θα αρχίσετε να κατανοείτε καλύτερα τα συναισθήματά σας και θα σας βοηθήσει να βρείτε πιο υγιείς τρόπους αντιμετώπισης.
γ) Χτίζοντας ανθεκτικότητα
Η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα να ανακάμπτεις από αναποδιές. Η ζωή δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά το να είστε ανθεκτικοί σημαίνει ότι μπορείτε να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις χωρίς να τα παρατήσετε ή να στραφείτε σε επιβλαβείς συνήθειες όπως ο τζόγος.
Πώς να χτίσετε ανθεκτικότητα:
- Μείνετε θετικοί: Μια νοοτροπία ανάπτυξης βοηθάει! Αντί να βλέπετε την αποτυχία ως το τέλος, σκεφτείτε την ως μια ευκαιρία μάθησης. Αν δεν τα πάτε καλά σε ένα τεστ, είναι απλώς μια ευκαιρία να μελετήσετε πιο σκληρά την επόμενη φορά.
- Επίλυση προβλημάτων: Η εκμάθηση του πώς να αναλύετε τα προβλήματα και να βρίσκετε λύσεις μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε ότι έχετε περισσότερο τον έλεγχο. Εξασκηθείτε στη λήψη αποφάσεων λύνοντας πραγματικά προβλήματα με φίλους ή την οικογένεια.
- Υποστηρικτικές σχέσεις: Περιβάλλετε τον εαυτό σας με ανθρώπους που σας ανεβάζουν. Οι φίλοι, η οικογένεια και οι μέντορες που πιστεύουν σε εσάς σας βοηθούν να αισθάνεστε δυνατοί και υποστηριζόμενοι.
Παράδειγμα στην πράξη:
Θέστε έναν προσωπικό στόχο για να δουλέψετε πάνω στις ικανότητές σας στην επίλυση προβλημάτων. Όταν προκύπτει κάτι δύσκολο, αντί να κολλήσετε ή να απογοητευτείτε, κάντε ένα βήμα πίσω, αναλύστε το σε μικρότερα βήματα και σκεφτείτε μια μικρή λύση που μπορείτε να δοκιμάσετε. Αυτό θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή σας και θα σας βοηθήσει να παραμείνετε ανθεκτικοί.
δ) Χειρισμός της πίεσης των συνομηλίκων
Μερικές φορές, οι φίλοι ή οι συμμαθητές σας μπορεί να σας πιέσουν να δοκιμάσετε τον τζόγο, ειδικά αν αυτό φαίνεται κουλ ή φυσιολογικό στην ομάδα σας. Αλλά έχετε τη δύναμη να πείτε «όχι» και να κάνετε τις δικές σας επιλογές.
Πώς να χειριστείτε την πίεση των συνομηλίκων:
- Μάθετε να λέτε όχι: Η διεκδικητικότητα είναι το κλειδί. Εξασκηθείτε στο να λέτε «όχι» με ισχυρό, σίγουρο τρόπο. Το παιχνίδι ρόλων με φίλους μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε προετοιμασμένοι. Δοκιμάστε: «Ο τζόγος δεν είναι το φόρτε μου» ή «Προτιμώ να κάνω κάτι άλλο».
- Έχετε ένα σχέδιο διαφυγής: Μερικές φορές, είναι καλό να έχετε ένα εναλλακτικό σχέδιο, όπως να προτείνετε μια διαφορετική δραστηριότητα ή να αλλάξετε θέμα. Η ύπαρξη μιας στρατηγικής διευκολύνει την αντίσταση.
- Βρείτε θετικούς φίλους: Περικυκλώστε τον εαυτό σας με ανθρώπους που μοιράζονται τις αξίες σας και υποστηρίζουν τις υγιείς επιλογές σας. Οι ομάδες συνομηλίκων μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο, γι’ αυτό βρείτε αυτούς που σας ενθαρρύνουν να είστε ο καλύτερος εαυτός σας.
Παράδειγμα στην πράξη:
Όταν βρεθείτε σε μια κατάσταση όπου οι φίλοι σας σας πιέζουν, κάντε μια παύση. Εξασκηθείτε στο να λέτε κάτι σαν: «Δεν μου αρέσει ο τζόγος, αλλά θα ήθελα πολύ να βγούμε μαζί και να κάνουμε [βάλτε κάτι διασκεδαστικό εδώ]». Αυτό θα σας βοηθήσει να παραμείνετε αληθινοί στον εαυτό σας χωρίς να νιώθετε αμήχανα.
ε) Κοινωνικές δεξιότητες και χειρισμός συναισθημάτων με άλλους
Το να μπορείτε να κατανοείτε και να διαχειρίζεστε τα συναισθήματα -τόσο στον εαυτό σας όσο και στους άλλους- είναι μια υπερδύναμη! Όταν μαθαίνετε πώς να χειρίζεστε τα συναισθήματα σε κοινωνικές καταστάσεις, είναι πιο πιθανό να κάνετε καλύτερες επιλογές και να αποφύγετε τα τυχερά παιχνίδια.
Βασικές κοινωνικές δεξιότητες:
- Συναισθηματική επίγνωση: Η επίγνωση των συναισθημάτων σας σας βοηθά να διατηρείτε τον έλεγχο. Αν αισθάνεστε αγχωμένοι ή αναστατωμένοι, το να ξέρετε πώς να το αναγνωρίζετε μπορεί να σας αποτρέψει από το να πάρετε βιαστικές αποφάσεις όπως ο τζόγος.
- Ενσυναίσθηση: Η κατανόηση του πώς αισθάνονται οι άλλοι σας βοηθά να συνδεθείτε καλύτερα με τους φίλους σας και να αντιμετωπίσετε δύσκολες καταστάσεις. Οι ασκήσεις ρόλων μπορούν να βοηθήσουν στην εξάσκηση της ενσυναίσθησης, όπως «Τι θα έκανες αν ο φίλος σου σου ζητούσε να παίξεις τυχερά παιχνίδια;».
- Επίλυση συγκρούσεων: Το να μάθετε πώς να χειρίζεστε διαφωνίες ή συγκρούσεις χωρίς να καταφεύγετε σε ανθυγιεινές συνήθειες όπως ο τζόγος είναι μια ζωτικής σημασίας δεξιότητα. Η διαπραγμάτευση, η ενεργητική ακρόαση και η εξεύρεση συμβιβασμών μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση των συγκρούσεων με υγιή τρόπο.
Παράδειγμα στην πράξη:
Όταν βρίσκεστε σε μια δύσκολη κατάσταση με έναν φίλο -ίσως υπάρχει μια διαφωνία ή ο φίλος σας σάς πιέζει- αφιερώστε μια στιγμή για να ακούσετε και να κατανοήσετε την πλευρά του. Στη συνέχεια, προσπαθήστε να εκφράσετε ήρεμα τα συναισθήματά σας και να βρείτε μια λύση που να λειτουργεί και για τους δυο σας. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια απλή συζήτηση όπου και οι δύο συμφωνείτε σε κάτι θετικό, αντί να αφήσετε την κατάσταση να εξελιχθεί σε απογοήτευση ή σε ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως ο τζόγος.
Να θυμάστε, το έχετε αυτό!
Χτίζοντας ισχυρές νοητικές και συναισθηματικές δεξιότητες, θα είστε καλύτερα προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις της ζωής χωρίς να βασίζεστε στον τζόγο.
Τι άλλο;
Μέχρι τώρα πιθανώς καταλαβαίνετε πολύ καλά ότι τα τυχερά παιχνίδια και η διαφήμιση τυχερών παιχνιδιών στο διαδίκτυο είναι κάτι για το οποίο πρέπει να είστε προσεκτικοί!
Τα πράγματα που μάθατε εδώ αφορούν όλους. Έτσι, αν έχετε την αίσθηση ότι οι φίλοι σας θα πρέπει να γνωρίζουν περισσότερα για τα τυχερά παιχνίδια και τις βλάβες τους, καθώς και για το θέμα της διαφήμισης τυχερών παιχνιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενθαρρύνετέ τους να παρακολουθήσουν αυτό το μάθημα ή μοιραστείτε τις γνώσεις σας μαζί τους. Πολλές από τις παραπάνω δραστηριότητες για το χτίσιμο ανθεκτικότητας απέναντι στις βλάβες των τυχερών παιχνιδιών είναι επίσης εξαιρετικές για να τις κάνετε μαζί με τους φίλους σας.
Επίσης, αν ποτέ νιώσετε ότι θα θέλατε να μιλήσετε σε κάποιον για τις εμπειρίες σας ή τις εμπειρίες κάποιου άλλου με τα τυχερά παιχνίδια, επικοινωνήστε με τους εξειδικευμένους συμβούλους, οι οποίοι είναι σε θέση να σας συμβουλεύσουν και να σας βρουν την κατάλληλη υποστήριξη: Καλέστε στο 1422 – είναι δωρεάν! Η τηλεφωνική γραμμή λειτουργεί στο πλαίσιο συνεργασίας της Αρχής Παιγνίων και Εποπτείας του Καζίνο, της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου και του ΚΕΝΘΕΑ